Üniversite Öğrencilerinin Grup Çalışmalarında Sosyal Kaytarma Davranışlarına İlişkin Görüşleri: Nedenler ve Olası Çözümler
Hilal Büyükgöze (), Nihan Demirkasımoğlu
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara
Özet
Grup çalışmaları, birçok bakış açısından ve yönelimden yararlanarak inovatif çözümler üretmeye ve çok yönlü bir anlayış kazanmaya yardımcı olması nedeniyle üniversite öğrencileri için oldukça elverişli bir öğrenme ve gelişme ortamı sunabilmektedir. Buna karşın grup büyüklüğü, görevin anlamlılığı, grup üyesinin gruba katkı sunmada yetersiz kalabileceği düşüncesi, grup üyelerinin farklı özgeçmiş ya da deneyimlere sahip olması gibi nedenler, grup üyelerinin daha az bedensel ya da bilişsel çaba sergilemesine ve/veya görevini ihmal etmesine zemin hazırlayabilmektedir. Davranış bilimleri alanyazınında 'sosyal kaytarma' olarak nitelendirilen ve iş yavaşlatma, kayıtsızlık, kasıtlı olarak düşük performans sergileme, görevi ihmal, geri çekilme, savsaklama ve kendi kendini sınırlama gibi biçimlerde ortaya çıkan davranışlar, grubun ve grup üyelerinin performansı üzerinde doğrudan etkiye sahip olabilmektedir. Bu doğrultuda, bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin grup çalışmalarında gözledikleri ve deneyimledikleri sosyal kaytarma davranışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Veri toplama aracı olarak Jassawalla, Malshe ve Sashittal (2008) tarafından geliştirilen, üç ölçek ve üç anket olmak üzere altı bölümden oluşan Grup Çalışmalarında Sosyal Kaytarma Anketi Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılarak kullanılmıştır. Araştırmaya, bir devlet üniversitesinden yedi fakültede 26 farklı programdan 374 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırma sonuçları, grup üyesinin sessiz kalması ve gerektiği şekilde katkı sunmamasının en sık karşılaşılan kaytarma davranışı olduğunu; bu davranışların sonucunda diğer grup üyelerinin zaman kaybettiğini ve daha çok çalışmak zorunda kaldığını; grup üyelerinin çoğunlukla kaytaran kişiye ima yoluyla tepki gösterdiğini ve öğretim üyelerinden ise bireysel çabaları farklı yollarla değerlendirip 'kimin ne yaptığına ilişkin' dönem ortası raporu sunma gibi beklentilerinin olduğunu göstermiştir.
Anahtar Sözcükler: Grup çalışması, sosyal kaytarma, takım çalışması, üniversite öğrencileri
Yükseköğretim Dergisi çevrimiçi (online) sürümünde yayımlanan akademik içeriğin kullanım hakları, ilgili içerikte tersi belirtilmediği sürece Deomed Yayıncılık tarafından Creative Commons Attribution-NoCommercial-NoDerivs 3.0 Unported (CC BY-NC-ND3.0) lisansı aracılığıyla bedelsiz sunulmaktadır. / Except where otherwise noted, academic content of this online version of the journal by Deomed Publishing is licensed under the terms ofCreative Commons Attribution-NoCommercial-NoDerivs 3.0 Unported (CC BY-NC-ND3.0) License.
